"Czasami kłamię" Alice Feeney

"Ten jeden raz nie chcę być osobą, która zadaje pytania, za to chciałabym, żeby ktoś inny wysłuchał moich odpowiedzi i powiedział, czy moja wersja prawdy nadal jest poprawna."

"Czasami kłamię" to debiut literacki brytyjskiej pisarki i dziennikarki, która przez piętnaście lat pracowała dla BBC News jako wydawca, reporterka i producentka. Wnikliwe obserwacje natury człowieka oraz jego psychiki dały podwaliny dla stworzenia książki niejednoznacznej, niekonwencjonalnej i budzącej kontrowersje. Jeszcze zanim zaczniemy czytać w naszej głowie pojawią się pytania, a po jej odłożeniu wcale nie będzie lepiej. Tutaj nic i nikt, nie jest oczywiste.

"Chwilowo nic więcej nie robię, tylko istnieję i czekam, choć nie wiem, na co. Przywrócono mi ustawienia fabryczne - nie tyle funkcjonuję, ile zwyczajnie sobie jestem. Poza niewidzialnymi murami życie toczy się dalej, ale ja tkwię nieruchomo, milcząca i zamknięta w sobie."

Amber Reynolds to trzydziestoletnia kobieta z pozoru niczym nie wyróżniająca się z tłumu. Nie ma przyjaciół, cierpi na zaburzenia kompulsywne i lękowe. W życiu małżeńskim przechodzi kryzys, siostra jest jej własnym cieniem, do tego były chłopak nagle pragnie odnowić znajomość. Pewnej nocy Amber ulega poważnemu wypadkowi, w skutek którego zapada w śpiączkę. A wszystko wskazuje na to, że ktoś jej w tym dopomógł? Tylko kto? Mąż, który już jej nie kocha, siostra, która kontroluje całe jej życie, czy były kochanek? 

Konstrukcja książki bazuje na trzech perspektywach czasowych, trzech płaszczyznach. „Teraz” to wydarzenia obecne, kiedy to Amber leży w śpiączce, słyszy, czuje, myśli, a jednak nie może nic powiedzieć, poruszyć się, o nic zapytać. Pozostaje świadoma, ale uwięziona w ciele, które na nic nie reaguje. Druga perspektywa – „Wtedy” – opisuje wydarzenia tuż przed wypadkiem, które kolejno, krok po kroku dają nam odpowiedzi na dręczące nas i główną bohaterkę pytania. I na zakończenie coś, co wprowadza wiele zamieszania, ale też ujawnia wiele tajemnic z przeszłości, pozwala głębiej wejść w psychikę obu sióstr, poznać ich najmroczniejsze sekrety. „Przedtem”, czyli zapiski dziesięcioletniej dziewczynki. 

"To dziwne uczucie czytać o swoim życiu z punktu widzenia innej osoby. Twoja wersja prawdy robi się wtedy odkształcona, bo nie należy już tylko do ciebie."

Wspomniane perspektywy czasowe wzajemnie się przeplatają, a co ważnie nie dezorientują czytelnika, raczej podsycają ciekawość, bo w każdym z rozdziałów dostajemy jakiś nowy element układanki z życia głównej bohaterki. Oprócz tego każdy z rozdziałów dostarcza wiele emocji, niedowierzania i przerażenia, zwłaszcza te dotyczące dzieciństwa Amber i Clarie. 

Narracja pierwszoosobowa sprawdziła się tutaj idealnie, autorka skutecznie przykuła uwagę czytelnika oddając głos Amber. Zarówno wydarzenia teraźniejsze, jak i liczne retrospekcje budują atmosferę pełną napięcia i niepokoju. 

"Nawet gdybym potrafiła sobie przypomnieć powrotną drogę do normalności, chyba nie rozpoznałabym samej siebie."

Alice Feeney stworzyła historię niezwykle wciągającą, utkaną z sieci tajemnic, niedomówień, sekretów i kłamstw. Czuć, jak autorka manipuluje czytelnikiem, wprowadzając tyle zawirowań i nagłych zwrotów akcji, że łatwo się pogubić. Co więcej już od pierwszych słów wiemy, że główna bohaterka czasami kłamie, więc z większym napięciem i skupieniem czytamy kolejne rozdziały starając się filtrować informacje, tak, aby oddzielić prawdę od kłamstw. Łatwo zdecydowanie nie jest, bo nawet, kiedy już nam się wydaje, że wszystko wiemy, że ułożyliśmy w logiczną całość wszystkie elementy, to i tak nie jesteśmy w stanie przewidzieć, jak zakończy się ta historia. 

Książkę czyta się w ekspresowym tempie, a wpływ ma na to nie tylko lekki styl autorki, ale i sama konstrukcja. Naprzemienność wspomnianych trzech perspektyw czasowych, liczne zwroty akcji, ujawniane sekrety wzmacniają ciekawość czytelnika. Do tego dobrze skonstruowani bohaterzy, wywołują wiele skrajnych emocji, od współczucia, aż po przerażenie. Muszę przyznać, że pomimo tego, że czytając, często czułam się skołowana nadmiarem informacji, starając się przy tym wychwycić tytułowe kłamstwa, to jednak czułam, że autorka wyraźnie nad wszystkim panuje, a cała ta mnogość wątków i zdarzeń ma swoje źródło w postaci dwóch sióstr i ich przeszłości. 

"Rozciągnięty czas pokrywa cisza niewypowiedzianych słów. Są ich całe ściany, każda litera, każda sylaba kładzie się na poprzedniej, wznosząc niestabilną konstrukcję z pytań bez odpowiedzi. Zaprawa z kłamstw spaja je, by się nie rozpadły. Gdyby nie te wszystkie kłamstwa, już dawno by runęły. A tak wybudowaliśmy sobie więzienie."

Miłośnicy gatunku powinni być usatysfakcjonowani, bowiem Alice Feeney stworzyła opowieść pozostającą na długo w pamięci. Historia Amber jest tak nieprzewidywalna, jak ona sama. Niepozorna, ale trzymająca w napięciu. Pełna sprzeczności, manipulacji, intryg i kłamstw, budząca szok i konsternację. "Czasami kłamię" to książka przy której nie da się nudzić, której nie da się tak po prostu odłożyć na półkę. Gwarantuję Wam, że nawet po jej przeczytaniu, nie będziecie w stanie o niej zapomnieć.